Hoorn – ‘Wat me vooral bezig houdt is het verdwijnen van de eigenheid in een omgeving, het onstuitbaar oprukken van de uniformiteit’ zegt fotograaf Rob Sweebe. Met deze uitspraak zet hij de toon voor zijn uitgebreide expositie waarin hij debuteert met vrij werk.

Sweebe is geboren in Indonesië maar kwam in 1960 samen met zijn ouders naar Nederland. Hij volgde de HBS te Weert en behaalde de akte MO tekenen. Een vervolgstudie fotografie aan de kunstacademie te Breda stelde hem echter teleur door de geringe aandacht voor de technische aspecten van het fotograferen.

Publieksfotografie

Om deze leemte te vullen studeerde hij vanaf het derde academiejaar tevens aan de Fotovakschool en haalde het vakdiploma fotografie. Sweebe begon vervolgens een eigen bedrijf in Eindhoven en hield zich bezig met publieksfotografie zoals huwelijksreportages en portretten. Daarnaast werkte hij voor bedrijven en in de reclame. Zijn passie voor de vrije fotografie werd echter zo sterk dat hij vijf jaar geleden zijn bedrijf beëindigde en zich verder ontwikkelde als vrij fotograaf.

De tentoonstelling kreeg de toepasselijke titel ‘With all my heart’ en vormt tevens de aanzet voor een nog te verschijnen fotoboek. Op de meeste werken staat de vergankelijkheid centraal. Afbladderend stucwerk, rottend hout en roestend metaal heeft Sweebe op zijn foto’s vastgelegd. Maar ook graffiti op muren en scheefgezakte ramen en deuren zijn belangrijke motieven.

Op een serie foto’s zijn details van graffiti uitgelicht. Het zijn subtiele werken met weinig kleur. De primitieve lijnen op de ruwe ondergrond doen denken aan details van prehistorische grottekeningen. Andere werken tonen slecht onderhouden vakwerkhuizen. Vensters waarin oude lappen gepropt zijn om de kou buiten te sluiten en verweerde luiken voor de ramen, doen vermoeden dat het om panden gaat in het voormalige Oost-Duitsland.

Documentair karakter

Het is een gemis dat op de tentoonstelling bij geen van de werken staat vermeld waar en wanneer de foto genomen is. Juist bij een fototentoonstelling die een documentair karakter draagt is dit onontbeerlijk. Naast foto’s rond het thema verval houdt Sweebe zich bezig met landschapsfotografie. De fotograaf woont in Bemmel, een dorp tussen Arnhem en Nijmegen, dicht bij de grote rivieren.

Panoramische rivierlandschappen, zowel bij helder daglicht als bij het vallen van de avond, heeft hij poëtisch in beeld gebracht. Enkele van de rivierenlandschappen zijn in de winter gefotografeerd. De dunne sneeuw laag, nog onberoerd door de mens, maak het tot zuivere taferelen die een gevoel van rust en ruimte geven. Uit een aantal foto’s blijkt het sterke gevoel voor compositie van Sweebe. Stemmige zwart-wit foto’s met wolkenvelden die drijven boven dode boomresten leveren schilderachtige beelden op.

Fotografie is een kunstvorm die nauw verbonden is met de technische vooruitgang. Het procédé werd al op 19 augustus 1839 in een plechtige zitting van de Academie des Sciences door de Franse staat aan de wereld geschonken. Wat begon als het ‘schrijven met licht’ (afgeleid van de Griekse woorden ‘photos’ dat licht en ‘graphos’ dat schrijven betekent) is met de komst van digitale camera en beeldbewerkingsprogramma’s sterk veranderd. Tegenwoordig kunnen veel eenvoudiger technisch volmaakte foto’s genomen worden. Sweebe fotografeerde al in de zeventiger jaren van de vorige eeuw, toen men nogal eens experimenteerde met grove zilverkorrels en speciale behandeling van films en ander fotografisch materiaal. Hoewel hij enkele jaren geleden zijn oeuvre heeft gedigitaliseerd mist hij soms zijn oude doka, waar mislukkingen en ontdekkingen het vak levendig hielden. De chemische structuur van zilverkorrels, eigen aan de traditionele foto’s is tegenwoordig vervangen door een rechthoekig raster van pixels (elektronisch gecodeerde foto-elementen). Hoewel er onder andere via fotomontage en retoucheertechnieken vroeger ook al foto’s werden veranderd kan beeldmanipulatie nu onzichtbaar plaatsvinden. Hierdoor staat het waarheidsgehalte van de documentairefotografie de laatste jaren ter discussie.

Sweebe gebruikt de digitale techniek om in tegenstelling tot zijn documentairefotografie, op symbolische wijze vorm te geven aan de thema’s die hem interesseren. Hiertoe combineert hij oude met nieuwe beelden. Op een intrigerende foto staan bijvoorbeeld twee stenen heiligenbeelden centraal. Ze worden geflankeerd door aardse vrouwen. Omdat de foto een eenling is binnen de expositie is het te vroeg om te concluderen dat dit de nieuwe richting is die Sweebe opgaat, al lijkt het er wel op. De meeste werken bevatten echter vooral restjes van een wereld waar alles bij het oude is gebleven. Ze zijn gefotografeerd vanuit het besef deze waardevolle plekken vast te leggen voor ze verdwenen zijn.

Lida Bonnema.

Noordhollands Dagblad | Vrijdag 23 januari 2004